H αντιμετώπιση της οικονομικής ανισότητας

Άθως Κοιρανίδης, Μέλος Δ.Σ.

23 Φεβρουαρίου 2019

Η οικονομική ανισότητα στον πλανήτη μας εξελίσσεται σε λαίλαπα. Κάθε χρόνο το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών διευρύνεται.  Χιλιάδες άτομα πεθαίνουν καθημερινά από πείνα και έλλειψη βασικών υπηρεσιών υγείας.

Ο διεθνής οργανισμός Oxfam, ο οποίος επιμετρά διαχρονικά αυτήν την τάση, την αποδίδει στις πολιτικές των κυβερνήσεων οι οποίες μειώνουν συνεχώς τις δημόσιες δαπάνες στην υγεία, την παιδεία και τις κοινωνικές παροχές και ταυτόχρονα κρατούν την φορολόγιση των πλουσίων σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Γι’ αυτό και προτρέπει τους ηγέτες των χωρών να αυξήσουν τη φορολογία των πλουσίων με δικαιότερη άμεση φορολογία, να ενισχύσουν τους φτωχούς με μείωση ή εξάλειψη της έμμεσης φορολογίας σε προιόντα πρώτης ανάγκης και να αυξήσουν τις δημόσιες επενδύσεις για προσφορά δωρεάν ποιοτικής ιατροφαρμακευτικής φροντίδας και παιδείας στους φτωχούς.

Παρόλο που η έκθεση της Oxfam δεν παρέχει στοιχεία ανά χώρα, είναι βέβαιο ότι τα πλείστα συμπεράσματα και υποδείξεις της αφορούν και την Κύπρο.  Η πατρίδα μας, αφού πέρασε μέσα από μία οξύτατη οικονομική κρίση την περίοδο 2010-2015, τα τελευταία 3 χρόνια ανακάμπτει με γρήγορους ρυθμούς παρουσιάζοντας υψηλούς δείκτες οικονομικής ανάπτυξης.  Παρόλη την ανάκαμψη, τα σημάδια της κρίσης παραμένουν ορατά.  Το κούρεμα καταθέσεων, η πτώχευση της Λαικής Τράπεζας  και το ξεπούλημα των Κυπριακών Τραπεζών σε ξένα επενδυτικά γεράκια επέφερε σοβαρό πλήγμα στην μεσαία εισοδηματική τάξη η οποία πριν την κρίση αποτελούσε την ραχοκοκκαλιά της κυπριακής οικονομίας. Η απώλεια των καταθέσεων και των χρηματιστηριακών αξιών της μεσαίας εισοδηματικής τάξης σε συνδυασμό με την ανεργία και την μείωση των εισοδημάτων προκάλεσε την αναστολή της εξυπηρέτησης του υπέρμετρα υψηλού δανεισμού των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και επέβαλε την απομόχλευση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων με πώληση των δανείων σε οίκους του εξωτερικού.  Η εμπλοκή των ξένων στην είσπραξη των δανείων και την ρευστοποίηση των υποθηκευμένων ακινήτων επέφερε σημαντική αλλαγή στην δανειοληπτική κουλτούρα του τόπου.

Η εξεύρεση μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ έχει αναβαθμίσει την γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου και την μακρο-οικονομική προοπτική της.  Η ορθή διαχείριση των καθαρών εσόδων από τους υδρογονάνθρακες θα επιφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη στην Κυπριακή Δημοκρατία τα οποία επιβάλλεται να κατανεμηθούν με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίσουν την ευημερία όλων των νόμιμων κατοίκων της, όχι μόνο σήμερα αλλά και στο μέλλον.

Η τεράστια ευλογία που δόθηκε από το Θεό στην πατρίδα μας, επισύρει μεγάλη ευθύνη σε αυτούς που καθηκόντως θα την διαχειριστούν.  Η διαχείριση της είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το πολιτικό μέλλον της πατρίδας μας και ιδιαίτερα την μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ένα σύγχρονο, προηγμένο δημοκρατικά, ευημερούν, ευρωπαικό κράτος.  Η μετατροπή αυτή προυποθέτει αφενός την συνταγματική απεμπλοκή της Τουρκίας από την Κύπρο με πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων, κατάργηση των εγγυήσεων και των παρεμβατικών δικαιωμάτων και αποδόμηση του κοινοτικού μοντέλου με την υιοθέτηση του θεμελιώδους δημοκρατικού αξιώματος «ένας άνθρωπος ένας ψήφος» και αφετέρου τον πολιτικό επαναπροσανατολισμό προς την κατεύθυνση του κράτους προνοίας όπου το κράτος θα παρεμβαίνει φορολογικά και θεσμικά για διόρθωση των στρεβλώσεων που προκύπτουν από το καπιταλιστικό μοντέλο της ελεύθερης οικονομίας.

Η υιοθέτηση ενός αποτελεσματικού Γενικού Σχεδίου Υγείας αποτελεί τεράστιο βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Το κράτος θα πρέπει να διασφαλίσει την καθολικότητα, ποιότητα και αποτελεσματικότητά του ασχέτως κόστους. Τυχόν πρόσθετο κόστος θα πρέπει να καλυφθεί με τη φορολόγιση των ψηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων.

Η αναβάθμιση της δημόσιας παιδείας και η διεύρυνση της καθολικότητάς της αποτελεί επίσης ένα σημαντικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση και θα πρέπει να επιταχυνθεί άμεσα.

Η δημιουργία ενός δίκαιου και αποτελεσματικού Ταμείου Υδρογονανθράκων στα πρότυπα του Νορβηγικού μοντέλου, όπου να διασφαλίζονται έσοδα για τις επόμενες γενιές των νομίμων πολιτών, θα πρέπει να προβλέψει την διασφάλιση της αειφόρας ποιοτικής ανάπτυξης του ΓΕΣΥ, της δημόσιας παιδείας και των άλλων κοινονικών προνοιών ώστε όλοι οι νόμιμοι Κύπριοι πολίτες να απολαύουν ίσων ευκαιριών και ευημερίας.