Δημοκρατία σε κρίση

Άθως Κοιρανίδης, Πρόεδρος Πνοής Λαού

18 Αυγούστου 2018

Εδώ και 2.500 χρόνια περίπου η δημοκρατία θεωρείται ευρέως ως το πλέον πετυχημένο πολίτευμα, παρόλες τις ατέλειες και αδυναμίες που παρουσιάζει.

Οι ρίζες της δημοκρατίας ανάγονται στους πρόγονους μας στην αρχαία Αθήνα και συγκεκριμένα στον 5^ο αιώνα π. Χ., όταν αρχικά ο Κλεισθένης και στη συνέχεια ο Περικλής μεταμόρφωσαν σταδιακά το πολίτευμα από αριστοκρατικό σε δημοκρατικό.

Για 24 αιώνες, τα δημοκρατικά πολιτεύματα έπασχαν από μία τεράστια αδυναμία.  Περιόριζαν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στους άνδρες.   Το 1893, για πρώτη φορά οι γυναίκες απέκτησαν δικαιώματα ψήφου στη Νέα Ζηλανδία.  Ακολούθησαν η Ρωσία και ο Καναδάς το 1917 και οι ΗΠΑ το 1920, ενώ σταδιακά ακολούθησαν οι υπόλοιπες χώρες, με τελευταία τη Σαουδική Αραβία το 2011.

Η υπεροχή του δημοκρατικού πολιτεύματος έναντι όλων των εναλλακτικών πολιτευμάτων έχει πολλάκις τεκμηριωθεί επιστημονικά από έρευνες που την έχουν καθιερώσει να υπερέχει ουσιωδώς των άλλων πολιτευμάτων λόγω της εξασφάλισης ψηλότερου βιοτικού επιπέδου, καλύτερων οικονομικών δεικτών και ευρύτερης εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών των πολιτών.

Τις τελευταίες δεκαετίες, διεθνείς οργανισμοί όπως το Economic Inteligence Unit, το World Economic Forum και το Freedom House  έχουν αναπτύξει επιστημονικά μοντέλα αξιολόγησης της ποιότητας των δημοκρατικών πολιτευμάτων βάσει των οποίων κατατάσσουν τις χώρες του πλανήτη σε σειρά.   Τα μοντέλα αυτά λαμβάνουν υπόψη σωρεία σημαντικών παραμέτρων, οικονομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών, εκπαιδευτικών, υγιειονομικών, ψυχομετρικών και άλλων.

Σε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση του οργανισμού Freedom House με τίτλο Freedom in the World 2018, παρουσιάζονται στοιχεία που τεκμηρειώνουν την συνεχή σημαντική επιδείνωση της ποιότητας των δημοκρατικών πολιτευμάτων την τελευταία 12ετία σε όλες τις ηπείρους.  Συγκεκριμένα, από τις 175 χώρες που αξιολογούνται συστηματικά τα τελευταία 12 χρόνια, 113 παρουσίασαν επιδείνωση και μόνο 62 παρουσίασαν βελτίωση. Αξιοσημείωτα αποτελέσματα της έκθεσης είναι η σημαντική επιδείνωση των δημοκρατικών θεσμών στις ΗΠΑ από της εκλογής του Ντόναλτ Τράμπ και εντεύθεν και στην Ευρώπη με την άνοδο των εθνικιστικών κομμάτων καθώς και η πρόβλεψη ότι οι τάσεις αυτές θα συνεχιστούν στο προβλεπτό μέλλον.

Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι πως αναρριχόνται στην εξουσία δημοκρατικών πολιτευμάτων πρόσωπα ακατάλληλα για τις θέσεις, από τη στιγμή που αυτοί εκλέγονται από το λαό.  Γιατί στις θέσεις αυτές δεν εκλέγονται οι κάλλιστοι ή έστω κάποιοι πολύ καλοί;   Η απάντηση είναι σύνθετη.  Από τη μία, οι κάλλιστοι δεν προσφέρονται προς εκλογή επειδή κρίνουν ότι έχουν κάτι καλύτερο να πράξουν στη ζωή τους παρά να υπηρετήσουν την πατρίδα τους και το κοινό καλό.  Από την άλλη, οι φηφοφόροι είτε αδιαφορούν για την πατρίδα απέχοντας από την εκλογική διαδικασία, είτε επιλέγουν αυτούς που θα ψηφίσουν με λανθασμένα κριτήρια.

Η αντιμετώπιση της κρίσης που περνά η δημοκρατία τα τελευταία χρόνια επιβάλλει χειρισμό όλων των πιό πάνω αιτίων.  Οι πολίτες θα πρέπει από την παιδική ηλικία να διδάσκονται την σημασία της προσφοράς στην πατρίδα και την αγάπη στις δημοκρατικές αξίες ώστε να αναπτύξουν πολιτική ωριμότητα. Το μάθημα της πολιτικής αγωγής θα πρέπει να ενταχθεί τόσο στη δημοτική όσο και στη μεση εκπαίδευση έχοντας ως πρωταρχικό στόχο την διαπαιδαγώγιση των νέων για αγάπη στην πατρίδα και κοινωνική προσφορά.

Η παγκόσμια κρίση που περνα η δημοκρατία επξρεάζει και την πατρίδα μας η οποία λόγω του εθνικού προβλήματος έχει περισσότερη ανάγκη πιό ποιοτικής δημοκρατικής διακυβέρνησης.  Είναι κρίμα που αντί η κυβέρνηση και οι εκπαιδευτικοί να ασχολούνται με τα σοβαρά προβλήματα στην ποιότητα της εκπαίδευσης και συσκεπτόμενοι και συνεργαζόμενοι να βρούν τρόπους να τα επιλύσουν προς το καλό της πατρίδας μας, αναλώνονται στο πως θα εξυπηρετήσουν τα ιδιοτελή τους συμφέροντα.